Το οχυρό στη θέση Άγιος Δονάτος Ζερβοχωρίου του Δήμου Σουλίου βρίσκεται στους πρόποδες του ορεινού όγκου της Παραμυθιάς, νότια του συνοικισμού Ασφάκας, περιοχή που κατά την αρχαιότητα ήταν στην επικράτεια της Ελέας.
Η ίδρυσή του, τον 3ο αι. π.Χ., σχετίζεται με την ευρύτερη εποπτεία και έλεγχο της περιοχής από το Κοινό των Θεσπρωτών και, πιθανόν, εντάσσεται στο πλαίσιο της πολιτικής του Πύρρου για την ενίσχυση της άμυνας του εκτεταμένου βασιλείου του.
Η οχυρωμένη έκταση καταλαμβάνει την κορυφή υψώματος και έχει ρομβοειδή κάτοψη. Στις περισσότερο βατές πλευρές (νότια και ανατολική) προστατεύεται από ισχυρό πολυγωνικό τείχος, ενώ η βόρεια πλευρά είναι απόκρημνη και ατείχιστη. Η πρόσβαση στο εσωτερικό του οχυρού γινόταν μέσω μίας κύριας πύλης στα βορειοανατολικά η οποία προστατεύεται από ισχυρό τετράγωνο πύργο. Το εσωτερικό του οχυρού διαμορφώνεται βαθμιδωτά με ισχυρούς αναλημματικούς τοίχους σε επάλληλα επίπεδα.
Μετά την καταστροφή της Ηπείρου από τους Ρωμαίους το 167 π.Χ. κατασκευάστηκε, εντός του οχυρού, εκτεταμένη και πολυτελής οικία. Στο μέσον του χαμηλότερου, υψομετρικά, ανδήρου κτίστηκε κατά τους νεότερους χρόνους μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στον πολιούχο της περιοχής Άγιο Δονάτο, στους τοίχους του οποίου έχει ενσωματωθεί αρχαίο οικοδομικό υλικό προερχόμενο από την ανωδομή σημαντικού οικοδομήματος των ελληνιστικών χρόνων.
Πρόσβαση: Το οχυρό του Αγίου Δονάτου βρίσκεται 42 χλμ. ΝΑ της Ηγουμενίτσας. Ο επισκέπτης ακολουθεί την Εγνατία οδό έως τον κόμβο της Παραμυθιάς και από εκεί την επαρχιακή οδό Παραμυθιάς - Γλυκής. Σε απόσταση 5 χλμ μετά τον οικισμό της Δαφνούλας συναντά στα αριστερά αγροτικό δρόμο που οδηγεί στους πρόποδες του λόφου, όπου το εν λόγω οχυρό.
Αεροφωτογραφία του οχυρού Αγίου Δονάτου |
Άποψη του οχυρού
|
Αρχαίο οικοδομικό υλικό ενσωματωμένο στο εκκλησάκι του Αγίου Δονάτου
|
Τμήμα της ανατολικής οχύρωσης
|
Τμήμα της νότιας οχύρωσης
|